Conrad Festival 2023
CONRAD FESTIVAL - pasmo filmowe
23-28 października 2023
Kino Pod Baranami
Pod koniec października w Krakowie odbędzie się jedno z najważniejszych wydarzeń literackich w Polsce, czyli Festiwal Conrada. Jak co roku, zapraszamy na pasmo filmowe towarzyszące Festiwalowi, inspirowane hasłem MIGRACJE - tegorocznym motywem przewodnim imprezy. W programie filmy fabularne i dokumentalne, prowokujące do refleksji na temat migracji ludzi i idei.
Raymond Queneau, francuski pisarz eksperymentalny i wydawca, uważał, że wszystkie powieści można podzielić na dwa typy: albo mamy do czynienia z iliadami, w których akcja rozgrywa się w jednym miejscu, albo z odysejami, w których bohaterki i bohaterowie nieustannie podróżują.
Festiwal Conrada, który w 2023 roku odbywa się pod hasłem MIGRACJE, łączy w sobie oba te typy opowieści. Jego idea narodziła się w Krakowie i właśnie w tym mieście już od piętnastu lat jest rozwijana. Ale to nie wszystko - zaznaczają organizatorzy. Wybierając na patrona Festiwalu Josepha Conrada, chcieliśmy zwrócić uwagę na konieczność otwarcia granic i zabezpieczenia możliwości stałego ruchu w obie strony (a możliwość ta dotyczy nie tylko opowieści, nie tylko różnych wizji świata, życia, natury, pracy, relacji społecznych etc., ale także tych, którzy te opowieści tworzą i czytają).
W paśmie filmowym towarzyszącym Festiwalowi są filmy w różnorodny sposób mierzące się z tematem migracji, bycia w drodze czy wędrówki. To tytuły wprost odnoszące się do współczesnego kryzysu migracyjnego, takie jak głośna Zielona granica Agnieszki Holland czy migracji wymuszonych wojną - jak nagrodzony na Festiwalu Millennium Docs Against Gravity dokument Skąd dokąd Macieja Hameli.
Filmowy zestaw towarzyszący Festiwalowi to także poetyckie opowieści o życiu w drodze. O alternatywnym sposobie egzystencji bez stałego adresu, który wybiera Fern - główna bohaterka oscarowego przeboju Nomadland Chloé Zhao oraz o poszukiwaniu prawdy o sobie i swoich bliskich w spotkaniu z dziką naturą - jak w dokumencie Pieśni ziemi Margreth Olin (norweski kandydat do Oscara 2024!).
Migracje idei nowoczesnego projektowania, których ucieleśnieniem był Bauhaus, świetnie widać w filmie dokumentalnym Haus Tugendhat Dietera Reifartha, poświęconym znajdującej się w Brnie modernistycznej willi (pokaz we współpracy z Domem Norymberskim w Krakowie). Natomiast o doświadczeniu artysty przebywającego na emigracji między kadrami opowiada ormiański reżyser Siergiej Paradżanow w oszałamiającym malarskim poemacie Barwy granatu.
Na zakończenie Festiwalu, w sobotę 28 października, o godzinie 21.00, zapraszamy na pokaz nominowanego do Oscara dokumentu Scena zbrodni Joshuy Oppenheimera. Film zostanie zaprezentowany jako postscriptum do dyskusji Dyktatura we krwi, w której wezmą udział: chilijska pisarka Nona Fernández i argentyński pisarz Martín Kohan. Panel dyskusyjny rozpocznie się o godz. 18.00 w Akademii Sztuk Teatralnych (ul. Straszewskiego 21-22).
Wszystkie nieanglojęzyczne filmy z wyjątkiem Sceny zbrodni i Haus Tugendhat zostaną wyświetlone z dodatkowymi angielskimi napisami.
BILETY:
26 zł (normalny)
21 zł (ulgowy)
18 zł (klubowy/senior)
Karnet (7 filmów) 119 zł
Aby zakupić karnet online, prosimy o kontakt: kasa@kinopodbaranami.pl
PROGRAM:
poniedziałek, 23 października
21.00 ZIELONA GRANICA | GREEN BORDER
(Agnieszka Holland) BE/CZ/FR/PL 2023, 152’
z podwójnymi, polskimi i angielskimi napisami
Wprowadzenie: Krzysztof Czyżewski
wtorek, 24 października
21.00 SKĄD DOKĄD | IN THE REARVIEW
(Maciej Hamela) PL/FR/UA 2023, 85’
z podwójnymi, polskimi i angielskimi napisami
Wprowadzenie: Anna Łazar
środa, 25 października
21.00 NOMADLAND | NOMADLAND
(Chloé Zhao) US/DE 2020, 107’
z polskimi napisami
Wprowadzenie: Michał Paweł Markowski
czwartek, 26 października
18.00 HAUS TUGENDHAT | HAUS TUGENDHAT
(Dieter Reifarth) DE 2013, 112'
Wprowadzenie: dr Michał Wiśniewski
21.00 PIEŚNI ZIEMI | SONGS OF EARTH
(Margreth Olin) NO 2023, 90'
z podwójnymi, polskimi i angielskimi napisami
Wprowadzenie: Małgorzata Lebda
piątek, 27 października
21.00 BARWY GRANATU (KWIAT GRANATU) | SAYAT NOVA
(Siergiej Paradżanow) ZSRR 1969, 79’
z podwójnymi, polskimi i angielskimi napisami
Wprowadzenie: Jakub Osiecki
sobota, 28 października
21.00 SCENA ZBRODNI | THE ACT OF KILLING
(Joshua Oppenheimer) DK/NO/GB 2012, 112’
z polskimi napisami
O FILMACH:
BARWY GRANATU (KWIAT GRANATU) | SAYAT NOVA(Siergiej Paradżanow) ZSRR 1969, 79’
Wypełniony malarskimi kadrami film Barwy granatu to biografia ormiańskiego wędrownego poety Sajat-Nowy. Ekranowe losy głównego bohatera podzielone są na poszczególne etapy życia: dzieciństwo, młodość spędzoną na dworze gruzińskiego króla Herakliusza II, śmierć w klasztorze. Film Barwy granatu snuje opowieść iście tragiczną. Zakazana miłość poety do córki króla zmusza go do opuszczenia dworu i życia w odosobnieniu, które zostaje gwałtownie przerwane przez najazd perskiego szacha.
Barwy granatu to wspaniała seria poetyckich obrazów, wypełnionych rozmaitymi symbolami i alegoriami odwołującymi się do ormiańskiej tradycji i kultury. Ten niesamowity, mistyczny i zdecydowanie odbiegający od dominującej ideologii film wzbudził oburzenie władz ZSRR, które zakazały wyświetlania produkcji, a reżysera skazały na pięć lat więzienia. Dopiero w 2014 roku Barwy granatu udało się zaprezentować w pełnej krasie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Londynie. W filmie wystąpiła gruzińska aktorka Sofiko Cziaureli, która wielokrotnie współpracowała z Paradżanowem i była uważana za jego muzę.
Film prezentowany w wersji po rekonstrukcji cyfrowej. Cyfrowa renowacja przeprowadzona przez The Film Foundation's World Cinema Project we współpracy z Cineteca di Bologna.
HAUS TUGENDHAT | HAUS TUGENDHAT
(Dieter Reifarth) DE 2013, 112'
W czeskim Brnie znajduje się jeden z najwybitniejszych przykładów architektury modernistycznej: Willa Tugendhatów zbudowana przez Miesa van der Rohe i Lilly Reich w latach 1928-1930. Dom jest wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, ale dopiero od 2012 roku jest udostępniony do zwiedzania. Do tego czasu trwały bezowocne negocjacje w sprawie zwrotu budynku jego właścicielom.
Rodzina Tugendhatów, żydowskich przedsiębiorców, mieszkała w swoim domu zaledwie osiem lat. Po przyłączeniu Czechosłowacji do hitlerowskich Niemiec musieli emigrować, najpierw do Szwajcarii, potem do Wenezueli. W pierwszych latach powojennych dom służył jako szkoła rytmiki i baletu, pod koniec lat czterdziestych został przekształcony w ośrodek terapeutyczny, a następnie szkołę dla dzieci ze skoliozą. Po „aksamitnej rewolucji” Václav Klaus i Vladimír Mečiar tutaj negocjowali rozdział Czechosłowacji na dwa odrębne państwa.
Dom Tugendhatów, którego losy opowiada film Reifartha, to nie tylko architektoniczne arcydzieło powiązane z historią XX wieku. To także symbol awangardy, który odzwierciedla stosunek, jaki do nowoczesnych form artystycznych miały opresyjne systemy polityczne ubiegłego stulecia.
NOMADLAND | NOMADLAND
(Chloé Zhao) US/DE 2020, 107’
Oscary 2021 - wygrana: Najlepszy film, Najlepsza reżyseria (Chloé Zhao), Najlepsza aktorka (Frances McDormand)
Oscary 2021 - nominacje: Najlepszy scenariusz adaptowany, Nalepsze zdjęcia, Najlepszy montaż
Złote Globy 2021: Najlepszy dramat, Najlepszy reżyser (Chloé Zhao)
MFF w Wenecji 2020: Złoty Lew - Najlepszy film, Nagroda Specjalna - Nagroda Fair Play Cinema
Po kryzysie gospodarczym i upadku zakładu pracy w Nevadzie, Fern (Frances McDormand) pakuje swoją furgonetkę i wyrusza w podróż, odkrywając życie poza konwencjonalnym społeczeństwem. Kontempluje amerykańską przyrodę, poznaje coraz to nowych ludzi i próbuje utrzymać się z dorywczych robót. Nieustannie jest w drodze.
W Nomadland, obok aktorów (Frances McDormand, David Strathairn) pojawiają się prawdziwi współcześni nomadzi: Linda May, Swankie i Bob Wells, którzy stają się mentorami i towarzyszami Fern podczas jej wędrówki przez rozległy krajobraz amerykańskiego Zachodu. Reżyserka, Chloé Zhao, jest również autorką scenariusza do Nomadland, który powstał na podstawie cenionego reportażu Jessiki Bruder, który w Polsce wydało Wydawnictwo Czarne.
PIEŚNI ZIEMI | SONGS OF EARTH
(Margreth Olin) NO 2023, 90'
63. Krakowski Festiwal Filmowy: Udział w międzynarodowym konkursie filmów dokumentalnych
Zapierający dech wizualno-dźwiękowy poemat w którym reżyserka Margreth Olin, przez cztery pory roku, towarzyszy ojcu w wędrówkach przez dzikie, górskie rejony zachodniej Norwegii. Podążając z kamerą śladami przodków, szuka odpowiedzi na pytanie: skąd jestem? Dziewicza natura pulsuje nieustającym cyklem narodzin i śmierci. Film, poprzez oszałamiające obrazy i wibrujące dźwięki, odsłania przed widzami świat intymny i zarazem bardzo uniwersalny.
SCENA ZBRODNI | THE ACT OF KILLING
(Joshua Oppenheimer) DK/NO/GB 2012, 112’
Oscary 2014 - nominacja: Najlepszy pełnometrażowy film dokumentalny
MFF Berlin 2013: Nagroda Publiczności w sekcji Panorama, Nagroda Jury Ekumenicznego
Europejska Nagroda Filmowa 2013, Brytyjska Nagroda Filmowa BAFTA w kategorii najlepszy dokument
PLANETE+ DOC FILM FESTIVAL 2013: Nagroda Publiczności
Najlepszy film 2013 roku w plebiscycie miesięcznika filmowego „Sight & Sound”
BAFTA 2014 - nominacja: Najlepszy film nieanglojęzyczny
Independent Spirit Award 2014 - nominacja: Najlepszy dokument
MFF Bergen 2013: Nagroda Główna
W trakcie puczu wojskowego w Indonezji w 1965 roku, reżimowe organizacje paramilitarne Panczaszila zamordowały ponad milion ludzi. Te niewiarygodne zbrodnie pozostały bez kary. Dziś sprawcy są uprzywilejowanymi obywatelami, a oddziały paramilitarne owiane są legendą walki o demokrację. Uznany dokumentalista Joshua Oppenheimer przedstawia na ekranie efekty swoich spotkań z „emerytowanymi” dowódcami brygad śmierci, którzy z dumą opowiadają o swojej „walce” i demonstrują metody mordowania.
Scena zbrodni to doskonały przykład kina społecznego, które walczy za pomocą sztuki filmowej o prawa człowieka. Film opowiada nie tylko o wstrząsającym ludobójstwie, dokonanym za przyzwoleniem władz w 1966 roku w Indonezji, ale również podnosi problem zbiorowego politycznego i społecznego szaleństwa, dzięki którym mordercy mogą żyć dziś na wolności, chełpić się dokonanymi czynami i cieszyć się powszechną aprobatą.
SKĄD DOKĄD | IN THE REARVIEW
(Maciej Hamela) PL/FR/UA 2023, 85’
Millennium Docs Against Gravity 2023: Nagroda Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych, Nagroda za Najlepszy Film Polski
Początek inwazji Rosji na Ukrainę. Ludzie zawieszeni w czasie i przestrzeni, w obliczu niepewnego tu i teraz, decydują się na porzucenie tego, co mają najcenniejsze i wsiadają bez zastanowienia do zakurzonego vana na obcych rejestracjach. Samochód przemierza tysiące kilometrów, pełniąc rozmaite funkcje: poczekalni, szpitala, schronu, a przede wszystkim przestrzeni do zwierzeń i wyznań, którymi w sposób naturalny zaczynają dzielić się współtowarzysze podróży z przypadku.
Skąd dokąd to portret zbiorowy złożony z doświadczeń ludzi, którzy mają jeden cel: znaleźć bezpieczne schronienie. W vanie, ich tymczasowym azylu, zniesione są różnice płci, wieku, koloru skóry, sprawności fizycznej, pochodzenia, tożsamości, poglądów czy wiary. W języku ukraińskim „skąd” (звідки / zvidky) i „dokąd” (куди / kudy), to też rutynowe pytania zadawane podczas próby przebicia się przez liczne punkty kontrolne, rozmieszczone na terenie Ukrainy.
ZIELONA GRANICA | GREEN BORDER
(Agnieszka Holland) BE/CZ/FR/PL 2023, 152’
MFF w Wenecji 2023 - nominacja: Złoty Lew - Udział w konkursie głównym (Agnieszka Holland)
MFF w Wenecji 2023 - wygrana: Nagroda Specjalna - Nagroda Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci (Agnieszka Holland), Nagroda Zielona Kropla (Agnieszka Holland), Nagroda Specjalna Jury (Agnieszka Holland)
Zielona granica Agnieszki Holland to opowieść o tym, że każdy z nas może nieoczekiwanie znaleźć się w sytuacji granicznej i zostać zmuszony dokonywać wyborów pomiędzy dobrem a złem. Najnowszy film twórczyni W ciemności i Pokotu uświadamia, że dyskusja o wyborach moralnych nie jest wyłącznie domeną akademickich sal, lecz dzieje się również tu i teraz, we współczesnej Polsce. Zielona granica osadzona jest na polsko-białoruskim pograniczu i zawiera w sobie trzy perspektywy: uchodźców, polskich aktywistów i straży granicznej.
O PRELEGENTACH:
Anna Łazar - kuratorka projektu Wolne Słowo, programu międzynarodowej współpracy artystycznej w ramach projektu Gdańsk Miasto Literatury, autorka tekstów, tłumaczka (między innymi Dlaczego w sztuce ukraińskiej są wielkie artystki, 2020; Oksana Zabużko, Planeta Piołun, 2022; Ilia Kamiński, Republika Głuchych, 2023), członkini redakcji Nowej Europy Wschodniej. Pracowała w dziedzinie dyplomacji publicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych jako wicedyrektorka i p.o. dyrektora w Instytucie Polskim w Kijowie (2008–2014) i w Sankt Petersburgu (2015–2018) oraz jako kuratorka w Muzeum Sztuki w Łodzi (2021–2022).
Michał Paweł Markowski - krytyk literacki, eseista, tłumacz, publicysta. Profesor wizytujący na Uniwersytecie Jagiellońskim, kierownik Katedry Międzynarodowych Studiów Polonistycznych, Stefan and Lucy Hejna Family Chair in Polish Language and Literature na University of Illinois w Chicago. Znawca twórczości Barthes’a, Gombrowicza, Derridy, Schulza, Prousta, Witkacego, Nietzschego i Leśmiana. Dyrektor artystyczny Międzynarodowego Festiwalu Literatury im. Josepha Conrada w Krakowie. Stały współpracownik Tygodnika Powszechnego. Opublikował m.in. Słońce, możliwość, radość (2010), Powszechną rozwiązłość: Schulz, egzystencja, literatura (2012) oraz Politykę wrażliwości. Wprowadzenie do humanistyki (2013). Współwydawca dwóch serii wydawniczych: Hermeneia oraz Horyzonty nowoczesności, członek redakcji Tekstów Drugich oraz The Slavic Review. Laureat wielu nagród, ostatnio uhonorowany Nagrodą im. Kazimierza Wyki za całość dorobku eseistycznego i krytycznoliterackiego.
dr Michał Wiśniewski – historyk sztuki i architekt, kurator wystaw architektury, wykładowca Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i pracownik Międzynarodowego Centrum Kultury w Krakowie. Członek zarządu fundacji Instytut Architektury.
Małgorzata Lebda - autorka sześciu książek poetyckich, w tym nagradzanych tomów Matecznik i Sny uckermärkerów (Nagroda Literacka Gdynia 2019). Ostatni tom zatytułowany Mer de Glace (Wydawnictwo Warstwy 2021) został nagrodzony Nagrodą im. Wisławy Szymborskiej (2022). Doktor nauk humanistycznych. Felietonistka, animatorka kultury, redaktorka, naukowczyni. Ultramaratonka – we wrześniu 2021 roku pokonała dystans 1113 kilometrów wzdłuż Wisły, realizując aktywistyczno-poetycki projekt Czytanie wody. Jej debiut prozatorski, książka Łakome, ukazał się w 2023 roku w Wydawnictwie ZNAK. Mieszka wraz ze stadem na grani w Beskidzie Sądeckim.
Jakub Osiecki - historyk specjalizujący się w zakresie dziejów Armenii i Kościoła ormiańskiego w XX wieku; studia magisterskie ukończył na Uniwersytecie Jagiellońskim (specjalność: rosjoznawstwo); w latach 2008-2015 odbył studia doktoranckie na Wydziale Historii i Dziedzictwa Kulturowego Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, w ramach których przebywał na stażu naukowym w Instytucie Archeologii i Etnologii Akademii Nauk Republiki Armenii (2011-2013); stypendysta Narodowego Centrum Nauki, Fundacji Gulbenkiana, Funduszu Wyszehradzkiego i Polskiej Akademii Umiejętności; sekretarz Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego w Krakowie; członek International Association of Armenian Studies oraz Society for Armenian Studies; autor kilkunastu publikacji naukowych, w tym książek: Apostolski Kościół Ormiański w Armenii sowieckiej w latach 1920-1932 (2017) oraz (wspólnie z K. Stopką i K. Siekierskim) Ormianie katolicy w Armenii i Gruzji. Historia, pamięć, tożsamość (2015).
PATRON MEDIALNY:
zdjęcia
