The Story of Film - Odyseja filmowa tytuł oryginalny: The Story of Film - An Odyssey reżyseria: Mark Cousins czas trwania: 960 min. produkcja: Wielka Brytania 2011 premiera: 2013-10-04

The Story of Film - Odyseja filmowa to projekt zupełnie wyjątkowy - złożona z 15 części i obejmująca 12 dekad - historia kina dziejąca się na 6 kontynentach.

Jego niezwykłość polega również na tym, że to bardzo subiektywna opowieść Marka Cousinsa, irlandzkiego reżysera, wybitnego krytyka filmowego i wielkiego pasjonata kina.

Ta zakrojona na olbrzymią skalę produkcja jest adaptacją książki Cousinsa o tym samym tytule. Autor proponuje świeże, nieoczywiste spojrzenie na filmowe dziedzictwo, przywołując kilkaset najważniejszych dzieł - od krótkich produkcji braci Lumiere po ultranowoczesną Incepcję.

Ekipa The Story of Film odwiedziła kluczowe dla rozwoju sztuki filmowej miejsca i przeprowadziła wywiady z jej wielkimi osobowościami, wśród których znaleźli się m.in. Stanley Donen, Gus Van Sant, Lars von Trier, Roy Andersson, Claire Denis, Bernardo Bertolucci, Robert Towne czy Jane Campion. 

„Kino jest dla mnie wszystkim. Dzięki niemu moje życie stało się lepsze, więc teraz chciałbym spłacić ten dług. Dla chłopca, który wychowywał się w latach 70. na ulicach pogrążonego w wojnie Belfastu kino było ucieczką. Dzięki niemu uspokajałem się, zwiedzałem rozmaite miejsca. Uświadamiało mi ono czym są wartości, ale też frustracje. Kino sprawiło, że tańczyłem, śpiewałem i miałem ciarki. Dzięki niemu czułem się żywy w czasach i miejscu, które było zaprzeczeniem życia. Będę za to zawsze wdzięczny i dlatego, w ramach podziękowania, postanowiłem zrealizować pierwszy w historii dokument, który opisze dzieje kina przez pryzmat innowacji, które się w nim dokonywały.” Mark Cousins

Wywiad z Markiem Cousinsem w „Ekranach”: http://ekrany.org.pl/2013/09/23/odyseja-kinofilska/

(click here for English version)


WYKAZ ODCINKÓW i ROZKŁAD PROJEKCJI:

niedziela, 27 października, godz. 19.00 (odcinek 1 i 2)
1895-1918: NOWA FORMA SZTUKI, 64’
The Story of Film rozpoczyna się narodzinami nowej formy sztuki - kina. Odcinek, kręcony w miejscach, gdzie powstawały pierwsze filmy, pokazuje, że od samego początku to pasja i pomysły były motorem kina, a nie pieniądze i marketing. Słyszymy historie o pierwszych gwiazdach, zbliżeniach, efektach specjalnych, by wkrótce przenieść się do Hollywood i zobaczyć jak kształtował się mit. To historia pełna zaskoczeń i niespodzianek, jak choćby taka, że w początkach kina najlepszymi i najlepiej opłacanymi scenarzystami były kobiety.

1918-1928: TRIUMF FILMU AMERYKAŃSKIEGO, 64’
Fascynująca historia kina w szalonych latach 20. Widzimy jak szybko kino stało się w tamtym czasie przemysłem rozrywkowym, na naszych oczach objawiają się takie reżyserskie gwiazdy, jak Charlie Chaplin czy Buster Keaton. Ówczesne filmowe błyskotki i fantazje zestawiane są z dziełami takich twórców, jak Buster Keaton, Erich von Stroheim czy Carl Theodor Dreyer, którzy chcieli kina poważniejszego i dojrzalszego. Realizowany w Hollywood, Danii i Moskwie odcinek przygląda się bitwie o istotę kina i powstawaniu jednych z najwybitniejszych filmów w historii.


wtorek, 5 listopada, godz. 19.00 (odcinek 3 i 4)
1918-1932: WIELCY BUNTOWNICY KINA NA CAŁYM ŚWIECIE, 64’
Lata 20. XX wieku to złota era w dziejach kina. Odwiedzamy Paryż, Berlin, Moskwę, Szanghaj, Tokio, by odkryć miejsca gdzie coraz dalej przesuwano granicę możliwości medium. Niemiecki ekspresjonizm, radziecka szkoła montażu, francuski impresjonizm i surrealizm były pełnymi pasji filmowymi ruchami tamtych czasów, ale zdecydowanie mniej wiemy o niezwykłych filmach z Chin, czy Japonii i wielkiej, dziś już zapomnianej gwieździe - Ruanie Lingyu.

LATA 30.: AMERYKAŃSKIE GATUNKI FILMOWE I ZNAKOMITE KINO EUROPEJSKIE, 64’
Pojawienie się dźwięku w kinie wywróciło wszystko do góry nogami. Widzimy, jak rodziły się nowe filmowe gatunki: komedia screwball, kino gangsterskie, horror, western, musical i poznajemy mistrza wielu z nich - Howarda Hawksa. W Anglii objawia się Alfred Hitchcock, a reżyserzy z Francji stają się mistrzami w budowaniu wyjątkowej atmosfery i nastroju. Okazuje się też, że wielkie filmy z 1939 roku - Przeminęło z wiatrem, Czarnoksiężnik z Oz, Ninoczka - mają ze sobą coś wspólnego.


środa, 13 listopada, godz. 19.00 (odcinek 5 i 6)
1939-1952: NOWY JĘZYK KINA, 64’
Wojenna trauma sprawiła, że kino stało się odważniejsze. Ta część historii zaczyna się we Włoszech, potem przenosimy się do Hollywood, poznajemy Orsona Wellesa i mroczną kartę amerykańskiego filmu oraz dramaty epoki maccartyzmu. O tamtych czasach opowiadają scenarzyści Paul Schrader i Robert Towne, a twórca Deszczowej piosenki - Stanley Donen - przybliża swoją filmową karierę. Okazuje się także, że najlepiej tę wyjątkową epokę podsumowują takie brytyjskie filmy, jak na przykład Trzeci człowiek.

1953-1957: CZAS NIEPOKOJU, 64’
Bohaterem odcinka jest James Dean, Na nadbrzeżach, filmowe wyciskacze łez, ale też odwiedzimy Egipt, Indie, Chiny, Meksyk, Wielką Brytanię i Japonię, by odkryć, że kino również tam pełne było gniewu i namiętności. Ekipa filmu rozmawia ze współpracownikami Satyajita Raya, legendarną aktorką Kyoko Kagawą, znaną z filmów Kurosawy i Ozu, poznajemy także pierwszego wielkiego reżysera z Afryki - Youssefa Chahine'a.


środa, 20 listopada, godz. 19.00 (odcinek 7 i 8)
1957-1964: NOWOCZESNE KINO W EUROPIE ZACHODNIEJ, 64’
Na przełomie lat 50. i 60. kino wręcz eksplodowało. W tym odcinku Claudia Cardinale opowiada o Federico Fellinim, Lars von Trier mówi o swoim podziwie dla Ingmara Bergmana, a Bernardo Bertolucci wspomina pracę z Pier Paolo Pasolinim. Odkrywamy, jaką bombę pod ówczesne kino podłożyli francuscy filmowcy i jak rozeszła się po Europie fala uderzeniowa spowodowana jej eksplozją.

1965-1969: NOWE FALE OMYWAJĄ CAŁY ŚWIAT, 64’
To rozdział o olśniewających dla kina na całym świecie latach 60. Ruszamy do Hollywood, by spotkać tam legendarnego operatora, Haskella Wexlera, który uświadamia nam, jak wielki wpływ miało wtedy kino dokumentalne na filmy komercyjne. Swobodny jeździec i 2001: Odyseja kosmiczna rozpoczynają nową erę w kinie amerykańskim, a przetaczająca się po świecie nowa fala wynosi nowe reżyserskie talenty: Romana Polańskiego, Andrieja Tarkowskiego, Nagisę Oshimę. Rodzi się także Czarne Kino w Afryce, a o swoich doświadczeniach opowiada mistrz kina z Indii - Mani Kaul.


środa, 4 grudnia, godz. 19.15 (odcinek 9 i 10)
1967-1979: NOWE KINO AMERYKAŃSKIE, 64’
Niezwykła historia dojrzewania amerykańskiego kina na przełomie lat 60. i 70. Buck Henry, scenarzysta Absolwenta, opowiada o satyrze tamtych czasów, Paul Schrader wspomina w Nowym Jorku pracę nad Taksówkarzem, Robert Towne zdradza mroczne strony Chinatown, a Charles Burnett opisuje narodziny Czarnego Kina Ameryki.

1969-1979: RADYKALIZM LAT 70., 64’
Lata 70. to czas, kiedy kino próbowało zmieniać świat. Podróż zaczynamy z Wimem Wendersem w Niemczech, potem ruszamy do Wielkiej Brytanii, by porozmawiać z Kenem Loachem, a następnie przeniesiemy się do Włoch i Australii, gdzie rodziło się nowe kino. Stamtąd już stosunkowo blisko do Japonii, która wtedy produkowała jedne z najbardziej poruszających filmów na świecie. Niezwykłe rzeczy działy się też w Afryce i Południowej Ameryce, a wszystko kończy się jednym z ulubionych filmów Johna Lennona - Świętą górą.


poniedziałek, 9 grudnia, godz. 19.05 (odcinek 11 i 12)
LATA 70.: ZMIANY W KULTURZE POPULARNEJ NA ŚWIECIE, 64’
Gwiezdne wojny, Szczęki i Egzorcysta stoją za początkiem epoki multipleksów, ale też za wielkimi zmianami w kinie. Z Ameryki przenosimy się do Indii, gdzie jeden z najpopularniejszych aktorów na świecie, Amitabh Bachchan, opowiada co nowego kinu dało Bollywood. Tymczasem w Hongkongu Bruce Lee swoimi celnymi i silnymi kopnięciami uruchamia zupełnie nowy rodzaj kina, a mistrz Yuen Woo-ping mówi o kinie akcji i elektryzującej choreografii walk w Matrixie.

LATA 80.: PROTEST NA ŚWIECIE, 64’
Czasy rządów Reagana w Białym Domu i Thatcher na Downing Street były okresem, gdy kino protestowało. To opowieść o tym, jak odważni filmowcy nie bali się głośno mówić prawdy. O amerykańskim kinie opowiada niezależny reżyser John Sayles, w Pekinie obserwujemy rozkwitającą chińską kinematografię jeszcze przed masakrą na placu Tiananmen, w Związku Radzieckim przeszłość powraca w znakomitych filmach, a w Polsce coraz głośniej jest o Krzysztofie Kieślowskim.


wtorek, 17 grudnia, godz. 18.00 (odcinek 13, 14 i 15)
1990-1998: OSTATNIE DNI CELULOIDU, 64’
Niewielu potrafiło to przewidzieć, ale światowe kino weszło w swoją złotą erę właśnie w latach 90. Rzecz zaczyna się w Iranie, gdzie spotykamy Abbasa Kiarostamiego, który spojrzał na tworzenie filmu w zupełnie nowy sposób i zbliżył kino do rzeczywistości. Na drugim biegunie znajduje się Shinya Tsukamoto, który stworzył całkowicie nowe japońskie kino grozy. Z Tokio lecimy do Paryża, gdzie tworzy Claire Denis, jedna z najwybitniejszych współczesnych reżyserek. Na koniec odwiedzamy Meksyk i poznajemy jego rozwijające się nowe kino.

LATA 90.: POCZĄTEK EPOKI CYFROWEJ, 64’
To historia o błyskotliwych, pełnych pasji filmach realizowanych przez anglojęzycznych twórców w latach 90. Przyglądamy się, co nowego dały kinu tarantinowskie dialogi i produkcje braci Coen. Z kolei scenarzysta Żołnierzy kosmosu i Robocopa wyjaśnia ironiczny aspekt tych filmów. W Australii Baz Luhrmann opowiada o Romeo i Julii i Moulin Rouge, a potem zanurzamy się w cyfrowy świat, który odmienił kino na zawsze.

PO ROKU 2000: PRZYSZŁOŚĆ KINA, 64’
W ostatniej części The Story of Film kino zatacza pełne koło. Z jednej strony staje się poważniejsze po 9/11, a do głosu dochodzi rumuńska kinematografia, z drugiej w tym samym czasie David Lynch realizuje Mulholland Drive, jeden z najbardziej złożonych filmów eksplorujących naturę snu, a Incepcja zamienia kino w grę. W Moskwie Aleksander Sokurow opowiada o swoich nowatorskich filmowych realizacjach, a na koniec twórcy The Story of Film ruszają w przyszłość.


ZWIASTUN: