Volker Schlöndorff - życie i twórczość

Volker Schlöndorff, reżyser ponad trzydziestu filmów i inscenizacji telewizyjnych, spektakli operowych i sztuk teatralnych, za swoje dzieła uhonorowany najwyższymi nagrodami w kraju i za granicą, m.in. Oscarem za film Blaszany bębenek (1979).

Urodził się w Wiesbaden w 1939 roku. W wieku 15 lat przeniósł się do Paryża, gdzie studiował ekonomię polityczną i reżyserię. Rozpoczął pracę we francuskiej telewizji, by niebawem zostać asystentem wielkich twórców francuskiego kina - Alaina Resnaisa, Louisa Malle’a i Jean-Pierre’a Melville’a. Pełnometrażowy debiut Schlöndorffa - adaptacja powieści Roberta Musila, metafora społeczeństwa rządzonego w duchu nietolerancji i powszechnej opresji stała się, w pewniej mierze, wyznacznikiem całej późniejszej twórczości reżysera, który chętnie sięgał po literaturę.

Wraz z Fassbinderem, Klugem, Herzogiem i Wendersem stworzył grupę reżyserów młodego kina niemieckiego. Za swój pierwszy film, Niepokoje wychowanka Törlessa (1965), otrzymał w Cannes nagrodę krytyków, za Blaszany bębenek (1979) - Złotą Palmę i Oscara. Pracował z wybitnymi autorami zdjęć - Svenen Nykvistem, Michaelem Ballhausem, Jostem Vacano, Pierre’em Lhommem, Igorem Lutherem, Edwardem Lachmanem, Franzem Rathem, Andreasem Höferem, Tomem Erhartem czy Tomem Fährmannem. Mieszka w Berlinie.

Twórczość

Filmy Schlöndorffa często krytycznie odnosiły się do niemieckiej rzeczywistości niezależnie od tego, czy realizowane były w enourageu historycznym czy współczesnym. Scenariusz jednego z nich - Nagłego bogactwa biednych ludzi z Kombach napisał z żoną, aktorką i reżyserką, Margarethe von Trotta. Ich wspólnym dziełem była także znakomita adaptacja powieści Heinricha Bölla Utracona cześć Katarzyny Blum - wyjątkowo ostry atak na fałszywie pojmowaną wolność prasy. Rozgłos i uznanie przyniosła Schlöndorffowi kolejna adaptacja słynnej powieści Güntera Grassa Blaszany bębenek, nagrodzony Oscarem oraz Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. W jednej z głównych ról wystąpił tu Daniel Olbrychski.

Równie głośno mówiono o Schlöndorffie za sprawą jego próby zmierzenia się z prozą Prousta w filmie Miłość Swanna. Kolejne ważne adaptacje to Homo Faber wg Maxa Frischa, Śmierć komiwojażera wg Millera ze znakomitą rolą Dustina Hoffmana, a także Król Olch na podstawie Tourniera - częściowo realizowany w Polsce obraz perfidnej i skutecznej indoktrynacji młodego pokolenia wojennego. Uwagę krytyki zwrócił także film poświęcony fikcyjnej postaci niemieckiej terrorystki pt. Legenda Rity, a także pięciogodzinny film-wywiad z Billy Wilderem Jak to zrobiłeś, Billy?

Ostatnie dokonania Schlöndorffa to niedoceniony i poddany surowej krytyce przez portretowanych w nim bohaterów Strajk - obraz polskiego Sierpnia’80 z Anną Walentynowicz na czele oraz Ulzhan, w którym reżyser medytuje nad sensem życia i śmierci rzucając swego bohatera w odległe stepy Kazachstanu.

Twórczość reżysera stanowi jeden z ważniejszych rozdziałów w historii kina niemieckiego.

Filmografia (wybrane pozycje):

1965 – Niepokoje wychowanka Törlessa (Der junge Törless)
1969 – Michael Kohlhaas, buntownik (Michael Kohlhaas – der Rebell)
1969 – Baal
1970 – Nagłe bogactwo biednych ludzi z Kombach (Der plötzliche Reichtum der armen Leute von Kombach)
1971 – Moralność Ruth Halbfass (Die Moral der Ruth Halbfass)
1975 – Utracona cześć Katarzyny Blum (Die verlorene Ehre der Katharina Blum)
1976 – Strzał z litości (Le Coup de grâce)
1979 – Blaszany bębenek (Die Blechtrommel)
1981 – Fałszerstwo (Die Fälschung)
1983 – Miłość Swanna (Un Amour de Swann)
1985 – Śmierć komiwojażera (Death of a Salesman)
1989 – Opowieść podręcznej (The Handmaid's Tale)
1991 – Homo Faber
1996 – Król Olch (The Ogre)
2000 – Legenda Rity (Die Stille nach dem Schuss)
2004 – Dziewiąty dzień (Der neunte Tag)
2005 – Strajk (Strajk - Die Heldin von Danzig)
2007 – Ulzhan

Zapraszamy na przegląd filmów Volkera Schlöndorffa w dniach 15 - 21 stycznia 2010!

(zdjęcie Volkera Schlöndorffa - Yushi Ueda, archiwum prywatne reżysera)