Krótka historia polskiego kina
KRÓTKA HISTORIA POLSKIEGO KINA
luty-listopad 2023
Kino Pod Baranami
W lutym w polskich kinach studyjnych ruszył przegląd Krótka historia polskiego kina, czyli prezentacje klasyki rodzimej kinematografii. Seanse kolejnych filmów odbywać się będą raz w miesiącu do listopada i zostaną poprzedzone wykładem przygotowanym przez kuratora przeglądu.
Krótka historia polskiego kina to prezentacja polskiej klasyki filmowej na dużym ekranie w 72 kinach studyjnych w 58 miastach na terenie całej Polski. W programie trwającego od lutego cyklu jest dziesięć tytułów wyselekcjonowanych przez Dyrektora Artystycznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni Tomasza Kolankiewicza.
Drugim tytułem prezentowanym w ramach cyklu był Pociąg Jerzego Kawalerowicza (28 marca). Ten zrealizowany pod koniec lat 50. film wymykał się stylistycznym i gatunkowym klasyfikacjom. Intrygował wieloznacznością, wnikliwością w przedstawianiu polskiego, powojennego społeczeństwa oraz zachwycał stroną techniczną, wyróżnioną nagrodą im. Georgesa Mélièsa na Festiwalu w Wenecji. Uznany za studium ludzkiej samotności Pociąg chwalony był również za kreujące niepowtarzalną atmosferę filmu zdjęcia Jana Laskowskiego oraz świetne kreacje aktorskie, jakie na ekranie stworzyli Leon Niemczyk i Lucyna Winnicka. Ten film mówi o głodzie, o tęsknocie uczuć, niekoniecznie zresztą miłosnych. Dziewczyna odczuwa niedosyt życia, u mężczyzny - pod jej wpływem - rodzi się samotność. Każdy człowiek jest w pewnym sensie niezadowolony z tego, co ma, i zostawia sobie jakąś furtkę, jakąś niejasną perspektywę. Tą tęsknotą uczuć zostali obdarzeni wszyscy bohaterowie Pociągu - mówił przed laty Jerzy Kawalerowicz.
Zezowate szczęście (reż. Andrzej Munk)
ARIA DLA ATLETY | ARIA FOR AN ATHLETE
(Filip Bajon) PL 1979, 99’
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych 1979: Brązowe Lwy Gdańskie (Najlepsze zdjęcia, Najlepszy debiut reżyserski)
MFF w San Sebastian 1980: Wyróżnienie specjalne - Najlepszy debiut reżyserski
Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film" 1979: Nagroda Dziennikarzy
MFF w San Remo 1980: Nagroda za debiut reżyserski
Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego 1980: Krzysztof Majchrzak
FPFF w Gdyni 1977 - Złote Lwy: Najlepsze osiągnięcia aktorskie (Zbigniew Zapasiewicz), Najlepszy scenariusz (Krzysztof Zanussi), Najlepszy film
Uniwersytecki ośrodek sportowy gdzieś w Polsce gości letni obóz akademickich językoznawców – studentów i kadrę naukową. W tych, tak pięknych okolicznościach przyrody, rozgrywa się pełna środowiskowych emocji walka o laur najlepszej prelekcji, spośród przygotowanych przez studentów. Docent Jakub Szelestowski powodowany zjadliwą ciekawością natury ludzkiej, toczy nieco mefistofeliczną, psychologiczno-intelektualną grę z młodym, jeszcze nieco naiwnym adiunktem Jarosławem Kruszyńskim.
Stawka, wbrew pozorom, jest dla docenta dość wysoka – jest nią nie tyle chęć rewizji idealistycznego oglądu świata przez niedoświadczonego magistra, co potrzeba udowodnienia samemu sobie słuszności dokonanego kiedyś wyboru własnej postawy życiowej. Wyboru, który - jak chce w to wierzyć docent - podyktowany był racjonalnością, a nie cynizmem. Wydarzenia na spokojnym obozie naukowym przybiorą nieoczekiwanie burzliwy, a nawet pół kryminalny charakter. Przeniosą ten smaczny, czysto teoretyczny dyskurs dwóch protagonistów na boleśnie realną płaszczyznę.
MFF w Cannes 1973: Nagroda Jury
FF w Trieście 1974: Złoty Asteroid
FPFF w Gdyni: Złote Lwy (Najlepsza scenografia), udział w konkursie głównym
Józef (Jan Nowicki) przyjeżdża do sanatorium, gdzie przebywał przed laty jego zmarły ojciec, Jakub (Tadeusz Kondrat). Doktor (Gustaw Holoubek) kwateruje Józefa w pokoju rodzica, który jak inni pacjenci przebywa na granicy życia i śmierci. Wyprawa do tytułowego miejsca okazuje się podróżą w czasie i przestrzeni, po labiryncie przeszłości. Pozwala Józefowi przeżyć w nadrealistycznej formie sceny z dzieciństwa, z wyobraźni.
Adaptacja surrealistycznej prozy Brunona Schulza, w tym tytułowego opowiadania (1937), które jest swoistą kontynuacją zbioru Sklepy cynamonowe. Reżyser Wojciech Jerzy Has sięgnął po jego utwór przez pokrewieństwo wyobraźni i zainteresowanie wędrówką po labiryntach czasu, ale też w geście przypomnienia o tradycji żydowskiej po tragicznym marcu 1968 roku w Polsce.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
Film opowiada w groteskowo-karykaturalnym ujęciu o losach pechowego oportunisty, który w różnych warunkach na przestrzeni dwudziestu lat usiłuje przypodobać się aktualnym władzom. Zezowate szczęście zrealizowane jest w formie retrospekcji. Jan Piszczyk (Bogumił Kobiela) próbuje przekonać dyrektora zakładu karnego, by pozwolił mu pozostać w bezpiecznych murach więzienia. W tym celu opowiada dzieje swojego życia, w którym od najmłodszych lat ambicja ścierała się z konformizmem.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
DO WIDZENIA, DO JUTRA | SEE YOU TOMORROW
(Janusz Morgenstern) PL 1960, 80’
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Melbourne 1961: Srebrny Bumerang
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Melbourne 1961: Nagroda za reżyserię
POPIÓŁ I DIAMENT | ASHES AND DIAMONDS
(Andrzej Wajda) PL 1958, 105’
BAFTA 1960 - nominacje: Najlepszy film z jakiegokolwiek źródła, Najlepszy aktor zagraniczny (Zbigniew Cybulski)
MFF w Wenecji 1959 - wygrana: Nagroda Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej (FIPRESCI) - Najlepszy film (Andrzej Wajda)
Maciek Chełmicki (Zbigniew Cybulski), młody akowiec otrzymuje rozkaz zastrzelenia sekretarza KW PPR w przededniu zakończenia drugiej wojny światowej. W tym samym czasie poznaje Krystynę (Ewa Krzyżewska), barmankę w hotelu. Rozdarty między poczuciem obowiązku a rodzącym się uczuciem będzie musiał dokonać wyboru. Tej nocy trwa bankiet z okazji zwycięstwa. Poranek okaże się dla bohatera tragiczny w skutkach.
Film Andrzeja Wajdy zapisał się w historii polskiej kultury i światowego kina jako ikoniczny dla Szkoły Polskiej oraz symbol narodowej kinematografii. Mimo że był adaptacją popieranej przez władze Polski Ludowej powieści Jerzego Andrzejewskiego Zaraz po wojnie (1947), nie realizował zamówienia władzy, gdyż przeniósł uwagę i sympatię widzów ze starego komunistycznego działacza na młodego akowca, podkreślając tragizm jego losu. Co więcej, zupełnie porzucił socrealizm na rzecz nowej estetyki obrazu, gry aktorskiej, niejednoznacznej oceny moralnej.
Uznany za najlepszy film polski 1958 roku przez redakcję czasopisma Film, zdobył szereg nagród za granicą: m.in. FIPRESCI w Wenecji (1959), nagrodę Kanadyjskiej Federacji Stowarzyszeń Filmowych w Vancouver (190), nagrody krytyki filmowej w Niemczech Zachodnich i w Czechosłowacji. Reżyser powrócił do bohaterów filmu po 35 latach w filmie Pierścionek z orłem w koronie według powieści Aleksandra Ścibora-Rylskiego. Zrekonstruował słynną scenę z lampkami spirytusu z udziałem aktorów młodego pokolenia, którym przyglądają się bohaterowie Pierścionka.... Film zajął 7 miejsce wśród najciekawszych filmów polskich XX wieku w ankiecie Polityki w 1999 roku.
luty-listopad 2023
Kino Pod Baranami
W lutym w polskich kinach studyjnych ruszył przegląd Krótka historia polskiego kina, czyli prezentacje klasyki rodzimej kinematografii. Seanse kolejnych filmów odbywać się będą raz w miesiącu do listopada i zostaną poprzedzone wykładem przygotowanym przez kuratora przeglądu.
Krótka historia polskiego kina to prezentacja polskiej klasyki filmowej na dużym ekranie w 72 kinach studyjnych w 58 miastach na terenie całej Polski. W programie trwającego od lutego cyklu jest dziesięć tytułów wyselekcjonowanych przez Dyrektora Artystycznego Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni Tomasza Kolankiewicza.
Każdy z seansów poprzedzony jest wykładem przygotowanym przez kuratora przeglądu. Prelekcje przybliżają sylwetki twórców, wprowadzają w tematykę filmu oraz omawiają realia polityczno-społeczne jego powstania. Przegląd to unikatowa okazja by najważniejsze polskie filmy obejrzeć na kinowym ekranie w wersji cyfrowo odrestaurowanej. Kolejne tytuły ilustrują podszewkę zmian, jakie zachodziły w ciągu kolejnych dekad PRL-u.
Kuratorem przeglądu i autorem prelekcji przed filmami jest Tomasz Kolankiewicz - filmoznawca i historyk filmu, Dyrektor Artystyczny Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Wykładowca Łódzkiej Szkoły Filmowej i Warszawskiej Szkoły Filmowej. Programer współpracujący z telewizją, festiwalami filmowymi, Nowym Teatrem w Warszawie. Między 2008 a 2017 rokiem redaktor programowy w redakcji filmowej TVP Kultura. Wydawca, reżyser i prowadzący telewizyjnych audycji kulturalnych.
Dzięki współpracy z WFDiF oraz DI Factory i przy wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, filmy są prezentowane w wersji odrestaurowanej cyfrowo z angielskimi napisami.
Dzięki współpracy z WFDiF oraz DI Factory i przy wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, filmy są prezentowane w wersji odrestaurowanej cyfrowo z angielskimi napisami.
WCZEŚNIEJSZE POKAZ W RAMACH CYKLU:
Popiół i diament (reż. Andrzej Wajda)
8 lutego cykl otworzył pokaz dramatu Popiół i diament w reżyserii Andrzeja Wajdy. Nagrodzony na Festiwalu w Wenecji Popiół i diament został entuzjastycznie przyjęty przez polskich i zagranicznych krytyków, którzy w szczególności zwracali uwagę na rolę Zbigniewa Cybulskiego (porównywanego za sprawą swojej przejmującej kreacji do Jamesa Deana) oraz wysokie walory artystyczne dzieła. Filmoznawczyni Alicja Helman pisała: Przepych i bogactwo środków formalnych dochodzi w Popiele i diamencie do szczytu, prowadząc do wyrafinowanego, zapierającego dech mistrzostwa. Wajda stawia na szok wzruszenia, bezustannie drażni nerwy, nie traci panowania nad widzem. Film chwyta za gardło, poraża, wstrząsa.
Pociąg (reż. Jerzy Kawalerowicz)
Drugim tytułem prezentowanym w ramach cyklu był Pociąg Jerzego Kawalerowicza (28 marca). Ten zrealizowany pod koniec lat 50. film wymykał się stylistycznym i gatunkowym klasyfikacjom. Intrygował wieloznacznością, wnikliwością w przedstawianiu polskiego, powojennego społeczeństwa oraz zachwycał stroną techniczną, wyróżnioną nagrodą im. Georgesa Mélièsa na Festiwalu w Wenecji. Uznany za studium ludzkiej samotności Pociąg chwalony był również za kreujące niepowtarzalną atmosferę filmu zdjęcia Jana Laskowskiego oraz świetne kreacje aktorskie, jakie na ekranie stworzyli Leon Niemczyk i Lucyna Winnicka. Ten film mówi o głodzie, o tęsknocie uczuć, niekoniecznie zresztą miłosnych. Dziewczyna odczuwa niedosyt życia, u mężczyzny - pod jej wpływem - rodzi się samotność. Każdy człowiek jest w pewnym sensie niezadowolony z tego, co ma, i zostawia sobie jakąś furtkę, jakąś niejasną perspektywę. Tą tęsknotą uczuć zostali obdarzeni wszyscy bohaterowie Pociągu - mówił przed laty Jerzy Kawalerowicz.
Do widzenia, do jutra (reż. Janusz Morgenstern)
Trzeci film przeglądu - Do widzenia, do jutra Janusza Morgensterna - można było zobaczyć w naszym Kinie we wtorek, 18 kwietnia. Ta pozornie trywialna opowieść o uczuciu, które nie ma prawa przetrwać, do dziś zachwyca swoją świeżością i romantycznym duchem. Do widzenia, do jutra skupia się na pełnym twórczej energii pokoleniu ludzi młodych, pozbawionych wojennych traum, którzy dają wyraz swojej kreatywności w studenckich kabaretach. Sportretowany w filmie teatrzyk Tik-Tak to tak naprawdę legendarny gdański Bim-Bom (1954-60), którego opiekunem artystycznym był Zbigniew Cybulski. Uznawany za ikonę polskiego kina aktor wciela się w Do widzenia, do jutra w postać Jacka - młodego artysty, zabiegającego o uczucia pięknej Marguerite (Teresa Tuszyńska). Zależało mi na tym, żeby pokazać, że pojawiło się nowe pokolenie, inny duch. (...) Chciałem oddać inny sposób myślenia, postępowania, nawet adorowania dziewczyn - subtelniejszy, cieńszy, nie podszyty tandetną ideologią - mówił o filmie reżyser Janusz Morgenstern.
Nikt nie woła (reż. Kazimierz Kutz)
Portret poranionego przez historię młodego człowieka, który szuka zapomnienia w miłości. Sfilmowany po mistrzowsku przez Jerzego Wójcika w zabytkowej Bystrzycy Kłodzkiej, film Kazimierza Kutza Nikt nie woła to był kolejny tytuł prezentowany w ramach przeglądu Krótka historia polskiego kina. W naszym kinie można go było zobaczyć w poniedziałek, 15 maja.
Brawurowa komedia pomyłek, rozgrywająca się na tle wielkich przemian XX wieku. Zezowate szczęście Andrzeja Munka, ze znakomitą rolą Bogumiła Kobieli, to była kolejna produkcja prezentowana w ramach przeglądu Krótka historia polskiego kina. Pokaz w naszym Kinie odbył się we wtorek, 20 czerwca
Sanatorium pod Klepsydrą (reż. Wojciech Jerzy Has)
Poetycka, surrealistyczna wędrówka w czasie i przestrzeni, inspirowana niepowtarzalną wyobraźnią Brunona Schulza. Nagrodzony na Festiwalu w Cannes film Sanatorium pod Klepsydrą Wojciecha Jerzego Hasa to kolejny tytuł prezentowany w ramach przeglądu Krótka historia polskiego kina. Pokaz w naszym Kinie odbył się we wtorek, 18 lipca.
Barwy ochronne (reż. Krzysztof Zanussi)
Uderzający obraz ludzkiego konformizmu, a zarazem zajmująca filozoficzna dysputa. Wyróżniony trzema Złotymi Lwami na Festiwalu w Gdyni film Barwy ochronne w reżyserii Krzysztofa Zanussiego można było zobaczyć w naszym Kinie w czwartek, 24 sierpnia.
Aria dla atlety (reż. Filip Bajon)
Imponujący stroną plastyczną głośny debiut, radykalnie odchodzący od estetyki Kina moralnego niepokoju. Nagradzany w Polsce i za granicą film Filipa Bajona Aria dla atlety można było zobaczyć w naszym Kinie w poniedziałek, 4 września.
Gorączka (reż. Agnieszka Holland)
Nagrodzona na Festiwalu w Berlinie, epicka opowieść o losach rewolucjonistów, oparta na powieści Andrzeja Struga. Gorączka Agnieszki Holland to kolejny film prezentowany w ramach ogólnopolskiego przeglądu Krótka historia polskiego kina. Projekcja w poniedziałek, 9 października.
Przypadek (reż. Krzysztof Kieślowski)
Niezwykła opowieść o ludzkim losie, ze świetną rolą Bogusława Lindy i poruszającą muzyką Wojciecha Kilara. Przypadek Krzysztofa Kieślowskiego to ostatni film ogólnopolskiego przeglądu Krótka historia polskiego kina. Projekcja we wtorek, 14 listopada.
O FILMACH:
PRZYPADEK | BLIND CHANCE
Witek Długosz (Bogusław Linda), student medycyny, zrządzeniem przypadku przeżywa trzy różne warianty swojego losu. W zależności od tego, czy złapie uciekający pociąg na stacji Łódź Fabryczna, czy nie - los przekieruje go na inne tory: aktywności w partii lub działalności w opozycji. Może też w ogóle odmówić udziału w biegu historii.
Krzysztof Kieślowski nie podkreślał podziałów politycznych w ówczesnej Polsce, ale dowodził, że przyzwoitość możliwa jest niezależnie od miejsca po stronie barykady. Zatrzymany przez cenzurę film z trudem torował sobie drogę do publiczności.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
(Krzysztof Kieślowski) PL 1981, 122’
Witek Długosz (Bogusław Linda), student medycyny, zrządzeniem przypadku przeżywa trzy różne warianty swojego losu. W zależności od tego, czy złapie uciekający pociąg na stacji Łódź Fabryczna, czy nie - los przekieruje go na inne tory: aktywności w partii lub działalności w opozycji. Może też w ogóle odmówić udziału w biegu historii.
Krzysztof Kieślowski nie podkreślał podziałów politycznych w ówczesnej Polsce, ale dowodził, że przyzwoitość możliwa jest niezależnie od miejsca po stronie barykady. Zatrzymany przez cenzurę film z trudem torował sobie drogę do publiczności.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
GORĄCZKA | FEVER
(Agnieszka Holland) PL 1981, 122’
MFF w Berlinie 1981: Najlepsza aktorka (Barbara Grabowska), udział w Konkursie Głównym
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 1981: Najlepszy film, Najlepsza scenografia, Najlepsze kreacje aktorskie (Bogusław Linda), Najlepsze kreacje aktorskie (Krzysztof Zaleski)
Akcja rozgrywa się w latach 1905–1907. Film opowiada o konspiracji PPS podczas klęski rewolucji 1905 roku i jest zbudowany z płynnie ze sobą połączonych trzech części. Głównymi bohaterami każdej z nich są inne osoby. Pierwszej – zimny i bezwzględny bojownik PPS-u Leon (Olgierd Łukaszewicz) oraz zakochana w nim Kama (Barbara Grabowska), drugiej – naiwny proletariusz Wojtek Kiełza (Adam Ferency), a ostatniej drobny złodziejaszek i anarchista Gryziak (Bogusław Linda). Wszyscy w pewnym momencie przez chwilę stają się właścicielami tytułowego pocisku, który wpływa na ich losy.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
(Agnieszka Holland) PL 1981, 122’
MFF w Berlinie 1981: Najlepsza aktorka (Barbara Grabowska), udział w Konkursie Głównym
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni 1981: Najlepszy film, Najlepsza scenografia, Najlepsze kreacje aktorskie (Bogusław Linda), Najlepsze kreacje aktorskie (Krzysztof Zaleski)
Akcja rozgrywa się w latach 1905–1907. Film opowiada o konspiracji PPS podczas klęski rewolucji 1905 roku i jest zbudowany z płynnie ze sobą połączonych trzech części. Głównymi bohaterami każdej z nich są inne osoby. Pierwszej – zimny i bezwzględny bojownik PPS-u Leon (Olgierd Łukaszewicz) oraz zakochana w nim Kama (Barbara Grabowska), drugiej – naiwny proletariusz Wojtek Kiełza (Adam Ferency), a ostatniej drobny złodziejaszek i anarchista Gryziak (Bogusław Linda). Wszyscy w pewnym momencie przez chwilę stają się właścicielami tytułowego pocisku, który wpływa na ich losy.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
(Filip Bajon) PL 1979, 99’
Festiwal Polskich Filmów Fabularnych 1979: Brązowe Lwy Gdańskie (Najlepsze zdjęcia, Najlepszy debiut reżyserski)
MFF w San Sebastian 1980: Wyróżnienie specjalne - Najlepszy debiut reżyserski
Koszaliński Festiwal Debiutów Filmowych "Młodzi i Film" 1979: Nagroda Dziennikarzy
MFF w San Remo 1980: Nagroda za debiut reżyserski
Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego 1980: Krzysztof Majchrzak
Władysław Góralewicz (Krzysztof Majchrzak), były mistrz świata zapasów, przekazuje operze swą imponującą kolekcję nagród. Przy tej okazji udziela wywiadu i wspomina własne życie. U schyłku XIX wieku, jako młody galicyjski chłopak, zaczynał występować w budach jarmarcznych oraz podrzędnych cyrkach. Jego niesamowita siła i zaskakująca elegancja walki sprawiła, że piął się coraz wyżej po szczeblach zapaśniczej hierarchii.
BARWY OCHRONNE | CAMOUFLAGE
(Krzysztof Zanussi) PL 1976, 96’FPFF w Gdyni 1977 - Złote Lwy: Najlepsze osiągnięcia aktorskie (Zbigniew Zapasiewicz), Najlepszy scenariusz (Krzysztof Zanussi), Najlepszy film
Uniwersytecki ośrodek sportowy gdzieś w Polsce gości letni obóz akademickich językoznawców – studentów i kadrę naukową. W tych, tak pięknych okolicznościach przyrody, rozgrywa się pełna środowiskowych emocji walka o laur najlepszej prelekcji, spośród przygotowanych przez studentów. Docent Jakub Szelestowski powodowany zjadliwą ciekawością natury ludzkiej, toczy nieco mefistofeliczną, psychologiczno-intelektualną grę z młodym, jeszcze nieco naiwnym adiunktem Jarosławem Kruszyńskim.
Stawka, wbrew pozorom, jest dla docenta dość wysoka – jest nią nie tyle chęć rewizji idealistycznego oglądu świata przez niedoświadczonego magistra, co potrzeba udowodnienia samemu sobie słuszności dokonanego kiedyś wyboru własnej postawy życiowej. Wyboru, który - jak chce w to wierzyć docent - podyktowany był racjonalnością, a nie cynizmem. Wydarzenia na spokojnym obozie naukowym przybiorą nieoczekiwanie burzliwy, a nawet pół kryminalny charakter. Przeniosą ten smaczny, czysto teoretyczny dyskurs dwóch protagonistów na boleśnie realną płaszczyznę.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
SANATORIUM POD KLEPSYDRĄ | THE HOURGLASS SANATORIUM
(Wojciech Jerzy Has) PL 1973, 119’
FF w Trieście 1974: Złoty Asteroid
FPFF w Gdyni: Złote Lwy (Najlepsza scenografia), udział w konkursie głównym
Józef (Jan Nowicki) przyjeżdża do sanatorium, gdzie przebywał przed laty jego zmarły ojciec, Jakub (Tadeusz Kondrat). Doktor (Gustaw Holoubek) kwateruje Józefa w pokoju rodzica, który jak inni pacjenci przebywa na granicy życia i śmierci. Wyprawa do tytułowego miejsca okazuje się podróżą w czasie i przestrzeni, po labiryncie przeszłości. Pozwala Józefowi przeżyć w nadrealistycznej formie sceny z dzieciństwa, z wyobraźni.
Adaptacja surrealistycznej prozy Brunona Schulza, w tym tytułowego opowiadania (1937), które jest swoistą kontynuacją zbioru Sklepy cynamonowe. Reżyser Wojciech Jerzy Has sięgnął po jego utwór przez pokrewieństwo wyobraźni i zainteresowanie wędrówką po labiryntach czasu, ale też w geście przypomnienia o tradycji żydowskiej po tragicznym marcu 1968 roku w Polsce.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
Film opowiada w groteskowo-karykaturalnym ujęciu o losach pechowego oportunisty, który w różnych warunkach na przestrzeni dwudziestu lat usiłuje przypodobać się aktualnym władzom. Zezowate szczęście zrealizowane jest w formie retrospekcji. Jan Piszczyk (Bogumił Kobiela) próbuje przekonać dyrektora zakładu karnego, by pozwolił mu pozostać w bezpiecznych murach więzienia. W tym celu opowiada dzieje swojego życia, w którym od najmłodszych lat ambicja ścierała się z konformizmem.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
NIKT NIE WOŁA | NOBODY’S CALLING
(Kazimierz Kutz) PL 1960, 86’
Z końcem wojny na Ziemie Zachodnie zmierzają pociągi pełne ludzi myślących o rozpoczęciu życia od nowa. W transporcie przesiedleńców znajduje się również Bożek (Henryk Boukołowski), który ucieka przed karą za niewykonanie rozkazu. Nie zabiłem czerwonego – mówi sam do siebie. Chłopak urządza sobie pokój i podejmuje pracę w wytwórni win. Z nowo poznaną Lucyną (Zofia Marcinkowska) zaczyna go łączyć uczucie, ale strach przed wyrokiem wyklucza jakąkolwiek szczerość.
(Janusz Morgenstern) PL 1960, 80’
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Melbourne 1961: Srebrny Bumerang
Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Melbourne 1961: Nagroda za reżyserię
Ona, Francuzka, córka dyplomaty, od niedawna pełnoletnia. On, Polak, artysta teatralny, jeszcze do niedawna student. Spotykają się przypadkiem latem w Gdańsku, gdzie on opiekuje się teatrzykiem studenckim Tik-Tak. Marguerite (Teresa Tuszyńska) to nowoczesna, praktyczna dziewczyna, która podróżuje ze swoim ojcem i jak się wydaje, nie cierpi z powodu częstej zmiany miejsc i kręgu znajomych. W Gdańsku cieszy się zresztą wielkim powodzeniem. Jacek (Zbigniew Cybulski) to romantyczny, młody mężczyzna, który marzy o idealnej miłości, odpornej na przyziemne realia. Zbliżą się do siebie na chwilę, mimo bariery językowej i rozbieżnych planów.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
POCIĄG | THE TRAIN
(Jerzy Kawalerowicz) PL 1959, 93’
MFF w Wenecji 1959: Wyróżnienie Specjalne - Najlepsza aktorka (Lucyna Winnicka), Udział w konkursie głównym, Nagroda Premio Evrotecnica im. Georgesa Mélièsa
Złote Kaczki 1960: Najlepszy film polski
Kameralne studium psychologiczne, poetycka opowieść o samotności, a jednocześnie zbiorowy portret Polaków końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Dwoje przypadkowych podróżnych spotyka się w przedziale sypialnym. Subtelna gra ich emocji – od wzajemnej niechęci do pozbawionej perspektyw bliskości – rozgrywa się na tle stłoczonego w pociągu ludzkiego mikrokosmosu.
Pomysł na film podsunęło życie: Jerzy Kawalerowicz jechał kiedyś nad morze w damskim przedziale sypialnym z przeżywającą kryzys kobietą, która przez noc opowiedziała mu historię swojego życia. Reżyser, szukając najlepszego sposobu na filmową wersję tej opowieści, postanowił umieścić niemal całą akcję w pociągu. Trwa ona tyle, ile kurs nocnego ekspresu na Hel, a bohaterami są stłoczeni w jego ciasnych wnętrzach pasażerowie. Widz wie o nich tylko tyle, ile dowiedzieć się można o przypadkowych towarzyszach podróży – znudzona małżonkiem kokietka uwodzi kogo może, były więzień obozu koncentracyjnego walczy z bezsennością, stare kobiety jadą na pielgrzymkę, wakacyjny podrywacz poluje na zdobycz. Punktem zwrotnym wydaje się moment pojawienia się milicji i informacja, że w pociągu znajduje się morderca…
Film z jednej strony jest grą konwencjami thrillera i melodramatu, z drugiej – rodzajem pełnego niedopowiedzeń, poetyckiego szkicu. Melancholijny nastrój współtworzy muzyka, zwłaszcza balladowa wokaliza Wandy Warskiej, stanowiąca motyw przewodni filmu. Ze współczesnej perspektywy nocna podróż to metafora życia, a cały Pociąg to nostalgiczny powrót do najlepszego okresu w historii polskiego kina.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
(Jerzy Kawalerowicz) PL 1959, 93’
MFF w Wenecji 1959: Wyróżnienie Specjalne - Najlepsza aktorka (Lucyna Winnicka), Udział w konkursie głównym, Nagroda Premio Evrotecnica im. Georgesa Mélièsa
Złote Kaczki 1960: Najlepszy film polski
Kameralne studium psychologiczne, poetycka opowieść o samotności, a jednocześnie zbiorowy portret Polaków końca lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku. Dwoje przypadkowych podróżnych spotyka się w przedziale sypialnym. Subtelna gra ich emocji – od wzajemnej niechęci do pozbawionej perspektyw bliskości – rozgrywa się na tle stłoczonego w pociągu ludzkiego mikrokosmosu.
Pomysł na film podsunęło życie: Jerzy Kawalerowicz jechał kiedyś nad morze w damskim przedziale sypialnym z przeżywającą kryzys kobietą, która przez noc opowiedziała mu historię swojego życia. Reżyser, szukając najlepszego sposobu na filmową wersję tej opowieści, postanowił umieścić niemal całą akcję w pociągu. Trwa ona tyle, ile kurs nocnego ekspresu na Hel, a bohaterami są stłoczeni w jego ciasnych wnętrzach pasażerowie. Widz wie o nich tylko tyle, ile dowiedzieć się można o przypadkowych towarzyszach podróży – znudzona małżonkiem kokietka uwodzi kogo może, były więzień obozu koncentracyjnego walczy z bezsennością, stare kobiety jadą na pielgrzymkę, wakacyjny podrywacz poluje na zdobycz. Punktem zwrotnym wydaje się moment pojawienia się milicji i informacja, że w pociągu znajduje się morderca…
Film z jednej strony jest grą konwencjami thrillera i melodramatu, z drugiej – rodzajem pełnego niedopowiedzeń, poetyckiego szkicu. Melancholijny nastrój współtworzy muzyka, zwłaszcza balladowa wokaliza Wandy Warskiej, stanowiąca motyw przewodni filmu. Ze współczesnej perspektywy nocna podróż to metafora życia, a cały Pociąg to nostalgiczny powrót do najlepszego okresu w historii polskiego kina.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
(Andrzej Wajda) PL 1958, 105’
BAFTA 1960 - nominacje: Najlepszy film z jakiegokolwiek źródła, Najlepszy aktor zagraniczny (Zbigniew Cybulski)
MFF w Wenecji 1959 - wygrana: Nagroda Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej (FIPRESCI) - Najlepszy film (Andrzej Wajda)
Maciek Chełmicki (Zbigniew Cybulski), młody akowiec otrzymuje rozkaz zastrzelenia sekretarza KW PPR w przededniu zakończenia drugiej wojny światowej. W tym samym czasie poznaje Krystynę (Ewa Krzyżewska), barmankę w hotelu. Rozdarty między poczuciem obowiązku a rodzącym się uczuciem będzie musiał dokonać wyboru. Tej nocy trwa bankiet z okazji zwycięstwa. Poranek okaże się dla bohatera tragiczny w skutkach.
Film Andrzeja Wajdy zapisał się w historii polskiej kultury i światowego kina jako ikoniczny dla Szkoły Polskiej oraz symbol narodowej kinematografii. Mimo że był adaptacją popieranej przez władze Polski Ludowej powieści Jerzego Andrzejewskiego Zaraz po wojnie (1947), nie realizował zamówienia władzy, gdyż przeniósł uwagę i sympatię widzów ze starego komunistycznego działacza na młodego akowca, podkreślając tragizm jego losu. Co więcej, zupełnie porzucił socrealizm na rzecz nowej estetyki obrazu, gry aktorskiej, niejednoznacznej oceny moralnej.
Uznany za najlepszy film polski 1958 roku przez redakcję czasopisma Film, zdobył szereg nagród za granicą: m.in. FIPRESCI w Wenecji (1959), nagrodę Kanadyjskiej Federacji Stowarzyszeń Filmowych w Vancouver (190), nagrody krytyki filmowej w Niemczech Zachodnich i w Czechosłowacji. Reżyser powrócił do bohaterów filmu po 35 latach w filmie Pierścionek z orłem w koronie według powieści Aleksandra Ścibora-Rylskiego. Zrekonstruował słynną scenę z lampkami spirytusu z udziałem aktorów młodego pokolenia, którym przyglądają się bohaterowie Pierścionka.... Film zajął 7 miejsce wśród najciekawszych filmów polskich XX wieku w ankiecie Polityki w 1999 roku.
Film prezentowany z angielskimi napisami.
SPOT:
ORGANIZATOR PRZEGLĄDU:
Stowarzyszenie Kin Studyjnych
PARTNERZY:
WFDiF
35mm
DI Factory
OPRAWA GRAFICZNA:
Ewelina Gąska
SPOT:
Sergio Chao
Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
Stowarzyszenie Kin Studyjnych
PARTNERZY:
WFDiF
35mm
DI Factory
OPRAWA GRAFICZNA:
Ewelina Gąska
SPOT:
Sergio Chao
Przegląd współfinansowany ze środków Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.
zdjęcia
