BAFTA 1960 - nominacje: Najlepszy film z jakiegokolwiek źródła, Najlepszy aktor zagraniczny (Zbigniew Cybulski)
MFF w Wenecji 1959 - wygrana: Nagroda Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej (FIPRESCI) - Najlepszy film (Andrzej Wajda)
Maciek Chełmicki (Z. Cybulski), młody akowiec otrzymuje rozkaz zastrzelenia sekretarza KW PPR w przededniu zakończenia drugiej wojny światowej. W tym samym czasie poznaje Krystynę (E. Krzyżewska), barmankę w hotelu. Rozdarty między poczuciem obowiązku a rodzącym się uczuciem będzie musiał dokonać wyboru. Tej nocy trwa bankiet z okazji zwycięstwa. Poranek okaże się dla bohatera tragiczny w skutkach.
Film Andrzeja Wajdy zapisał się w historii polskiej kultury i światowego kina jako film ikoniczny dla Szkoły Polskiej oraz symbol narodowej kinematografii. Mimo że był adaptacją popieranej przez władze Polski Ludowej powieści Jerzego Andrzejewskiego Zaraz po wojnie (1947), nie realizował zamówienia władzy, gdyż przeniósł uwagę i sympatię widzów ze starego komunistycznego działacza na młodego akowca , podkreślając tragizm jego losu. Co więcej, zupełnie porzucił estetykę socrealizmu na rzecz nowej estetyki obrazu, gry aktorskiej, niejednoznacznej oceny moralnej.
Uznany za najlepszy film polski 1958 roku przez redakcję czasopisma Film, zdobył szereg nagród za granicą: m.in. FIPRESCI w Wenecji (1959), nagrodę Kanadyjskiej Federacji Stowarzyszeń Filmowych w Vancouver (190), nagrody krytyki filmowej w Niemczech Zachodnich i w Czechosłowacji. Reżyser powrócił do bohaterów filmu po 35 latach w filmie Pierścionek z orłem w koronie wg powieści Aleksandra Ścibora-Rylskiego. Zrekonstruował słynną scenę z lampkami spirytusu z udziałem aktorów młodego pokolenia, którym przyglądają się bohaterowie Pierścionka…. Film zajął 7 miejsce wśród najciekawszych filmów polskich XX wieku w ankiecie Polityki w 1999.
| Maciek Chełmicki (Z. Cybulski), a young Home Army soldier receives an order to shoot the secretary of the Polish Workers’ party on the eve of the end of World War II. At the same time, he meets Krystyna (E. Krzyżewska), a bartender at the hotel. Torn between duty and a nascent feeling, he will have to make a choice. The victory banquet takes place that night. The morning will turn out to be tragic for the protagonist.
Andrzej Wajda's film went down in the history of Polish culture and world cinema as an iconic film of the Polish School and a symbol of national cinematography. Despite the fact that it was an adaptation of Jerzy Andrzejewski's novel titled Zaraz po wojnie (1947), approved by the Polish People's Government, Wajda did not fulfill the order of the authorities, as he shifted the affection from the old communist activist to the young Home Army soldier, emphasizing the tragedy of his fate. What's more, Wajda completely abandoned the aesthetics of socialist realism in favor of new aesthetics of image, a new way of acting, and ambiguous moral evaluation of the protagonist.